Szampan

Le Champagne (szampan) zawdzięcza swą nazwę starej francuskiej prowincji La Champagne (Szampania), gdzie jest wytwarzany. Wyjątkowa gleba i klimat sprawiają, że szampan charakteryzuje się niezrównaną i unikalną jakością. Cierpliwe poszukiwania naturalnego procesu wytwarzania musującego wina zaowocowały powstaniem szampana. Przez ostatnie trzy wieki mieszkańcy Szampanii kultywują tradycję wytwarzania wyjątkowych win. Szampany cenione są na całym świecie ze względu na subtelny i delikatny bukiet oraz niezrównany smak.

Skąd pochodzi szampan?
Szampania jest regionem, który swą nazwę otrzymał w X wieku. Położona jest 90 mil na północny wschód od Paryża. Łagodne atlantyckie powietrze zderza się tu z surowym północnym klimatem.
Francuskie prawo precyzyjnie wyznacza obszar, w którym można produkować szampana. Obejmuje on 85 000 akrów. Na ponad 75 000 akrów hodowane są krzewy winorośli. W skład regionu wchodzi 300 powierzchni uprawnych. Każda z nich posiada niepowtarzalne właściwości. Poza wyznaczonym obszarem szampan nie może być wytwarzany.

Kredowe podłoże
Winnice szampanii położone są na żyznym kredowym podłożu, którego grubość dochodzi do 800 stóp. Szczególne zasobne w wapno (Belemnita Quadrata) jest idealne dla winnej latorośli. W ciągu dnia pochłania ciepło słońca, a nocą ogrzewa korzenie. Gwarantuje odpowiednią wilgotność gleby oraz zapewnia sole mineralne niezbędne krzewom, które dzięki temu rodzą owoce o unikalnym charakterze. Kombinacje cech podłoża kształtują subtelne różnice między poszczególnymi winnicami, wpływając na indywidualny charakter wina każdego z producentów w Szampanii.

Chłodny klimat
Średnia temperatura w Szampanii wynosi około 10 C. Poniżej tego limitu winogrona nie dojrzewają. Zmiany wysokości, nachylenia uprawy i nasłonecznienia tworzą różnorodne mikroklimaty. Paradoksalnie, pewnego rodzaju ograniczenie warunków klimatycznych owocuje wyjątkową jakością winogron.

Odmiany winogron
Trzy odmiany winogron okazały się po wiekach doskonale dostosowane do gleby, warunków pogodowych i różnorodności mikroklimatycznej Szampanii: jasne Chardonnay oraz Pinot Noir i Pinot Meunier – dwie ciemne odmiany dające biały sok.

Winnice
Mieszkańcy Szampanii pozyskują najlepsze winogrona. Krzewy winorośli pielęgnowane są zgodnie z rygorystycznym prawem. Ręczny zbiór i staranna selekcja gwarantują , że wino, które powstanie z tych owoców, będzie godne imienia regionu, z którego pochodzi.

Tłoczenie
Prawo określa maksymalną ilość soku, jaką można uzyskać podczas tłoczenia – 100 litrów ze 150 kilogramów owoców. Surowiec otrzymany z pierwszego tłoczenia nazywany jest cuvee. Kolejne dwa tłoczenia dają premiere taille i deuxieme taille. Od 1922 roku tylko sok pochodzący z dwóch pierwszych tłoczeń może być użyty do produkcji szampana. Moet & Chandon i inne renomowane domy szampańskie używają do jego wytwarzania wyłącznie soku z pierwszego tłoczenia.

Piwnice
Pierwsza fermentacja odbywa się w otwartych kadziach lub beczkach. W ciągu kilku tygodni winogronowy sok przemienia się w wino. Moszcz z każdej winnicy przechowywany jest oddzielnie. Z końcem zimy, kiedy wino się wyklaruje, wszystkie zapasy podlegają szczegółowej kontroli.

Komponowanie
Charakterystyczny i niezmienny styl każdej marki szampana osiągany jest dzięki łączeniu win otrzymanych z różnych odmian winogron, pochodzących z wielu plantacji oraz zbiorów. Kiedy mieszanie jest zakończone, dodawana jest odrobina drożdży i cukru z trzciny cukrowej. Butelki po napełnieniu winem i zakorkowaniu układane są sur lattes, czyli na boku, w ciemnych i chłodnych, często wykutych w kredzie, piwnicach Szampanii.

Tajemnica bąbelków
Za sprawą chłodnego klimatu Szampanii winogrona zbierane są póżno, dlatego drożdże znajdujące się na skórce nie mają wystarczającej ilości czasu, by przed zimowym snem, kiedy temperatura w piwnicach spada, zamienić cukier w alkohol. Z początkiem wiosny drożdże budzą się do życia i rozpoczyna się druga fermentacja.Tym razem w butelkach. Uwolniony dwutlenek węgla tworzy bąbelki. Jasna i trwała piana jest charakterystyczna dla prawdziwych szampanów.

Dojrzewanie
Po zakończeniu drugiej fermentacji, butelki pozostają w piwnicach. Po kilku latach dojrzewania wino osiąga niezrównaną, typową dla szampana delikatność.

Klarowanie
Martwe komórki drożdży tworzą osad wewnątrz butelek. Proces filtrowania odbywa się według tradycyjnych metod. Następnie, w zależności od typu szampana, jaki pragnie się otrzymać (brut, czyli bardzo wytrawny, extra-sec – wytrawny, demi-sec – półwytrawny i doux – słodki), dodawane są odpowiednie proporcje wina i cukru. Na zakorkowaną ostatecznie butelkę nalepiana jest etykieta potwierdzająca autentyczność szampana.

Przechowywanie szampana
Szampan kupowany w sklepie jest już gotowy do picia. Nie zyska on na wartości, jeśli będzie trzymany w domu. Ale zachowa swą jakość, pod warunkiem że będzie prawidłowo przechowywany. Butelki układa się poziomo, daleko od światła, ciepła i wibracji. Idealna temperatura przechowywania wynosi 10 C.

Schładzanie szampana
Obowiązkowo szampana należy podawać schłodzonego, ale nie zamrożonego. Właściwa temperatura wynosi 8-10 C Jeśli masz wiaderko do szampana, wypełnij je wodą z lodem i włóż do niego butelkę na 30 minut przed podaniem. Możesz schłodzić szampana w lodówce, kładąc butelkę na najmniej schłodzonym poziomie na trzy, cztery godziny. Nigdy nie wkładaj szampana do zamrażalnika. Szampan dobrze schłodzony będzie można otworzyć niemalże bezgłośnie i co najważniejsze bez uronienia ani kropli.

Kieliszki do szampana
Szampana prawidłowo podaje się w kieliszkach w kształcie tulipana, zwanych flute. Unikaj nieodpowiednich kielichów w kształcie spodka, które nie są przystosowane do wydobywania bukietu wina (nie skupiają aromatu, bąbelki ulatują z nich szybko, a ponadto takie kieliszki są niewygodne do trzymania).

Otwieranie szampana
Zdejmij druciane zabezpieczenie korka. Nieznacznie pochyl butelkę, chwyć mocno korek jedną dłonią i obracaj butelką. Korek delikatnie wysunie się, a zgromadzony gaz ucieknie z delikatnym westchnieniem.

Nalewanie szampana
Podczas nalewania należy butelkę trzymać jedną ręką. Ułatwia to wgłębienie w dnie naczynia, w które należy włożyć kciuk. Pierwszy niepełny kieliszek trafia do gospodarza przyjęcia, który potwierdza nienaganną jakość wina. Następnie nalewamy szampana gościom. Kiedy pianka opadnie, uzupełniamy kieliszek do 2/3 jego wysokości.

Podawanie szampana
Nierocznikowy brut taki jak Moet & Chandon Imperial, podobnie jak blanc de blancs, jest wspaniałym aperitifem, doskonale harmonizuje z przekąskami, owocami morza i daniami rybnymi. Rocznikowy brut np. Cuvee Dom Perignon, oraz rose są winami o bogatszym smaku i bukiecie. Podaje się je do drobiu, białego i czerwonego mięsa, dań z sosami i sera. Extra-sec i demi-sec (Moet & Chandon Nectar Imperial) są doskonałym uzupełnieniem deserów. Szampany można podawać do każdej potrawy, o każdej porze – nawet do śniadania.

Szampańskie okazje
Praktycznie i przyjemnie jest mieć zawsze w zapasie kilka butelek szampana. Trudno sobie wyobrazić bardziej serdeczne powitanie przyjaciół lub krewnych, którzy przybędą uczcić sukces lub dobrą nowinę, niż odkorkowanie znakomitego szampana. Gdy mamy kłopot z wybraniem prezentu, najrozsądniej będzie kupić butelkę szampana. Jest on stosownym upominkiem na każdą okazję. Jest doskonałym dopełnieniem pomyślnie zakończonego spotkania ze współpracownikami lub partnerami w interesach. Szampan jest najlepszym kompanem każdego toastu. Dodaje pikanterii i wesołości każdemu przyjęciu. Lekki szum bąbelków po prostu wprawi towarzystwo w doskonały humor.

Oto wypowiedzi niektórych miłośników tego wyjątkowego alkoholu.
Napoleon, jak zwykle lakoniczny, tak określił jego zastosowanie: „Po zwycięstwie nań zasługujesz, po porażce go potrzebujesz”.
Madame Pompadour twierdziła, że „szampan jest jedynym alkoholem, jaki kobieta może pić … bez szwanku dla urody”.
„Piję szampana, kiedy jestem szczęśliwa i kiedy jestem smutna. Czasami piję sama, jednak najchętniej z przyjaciółmi. Piję go, aby pobudzić apetyt i kiedy apetyt mi nie dopisuje. Z innych powodów nigdy go nie kosztuję, chyba że jestem spragniona” – twierdziła Madame Lily Bollinger.

Bo tak naprawdę szampan jest wyśmienity w każdej sytuacji, o każdej porze roku, dnia i nocy !